Ważnym świętem w tradycji jest obchodzone w połowie sierpnia święto Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Święto to stanowiło kulminacyjny moment tzw. okresu zielonego, stad też nazywano go świętem Matki Boskiej Zielnej. Dawniej nosiło również nazwy Śmierci, Odpocznienia i Zaśnienia. W kościele obchodzone jest od V w. Tego dnia świecono zioła, zboże, warzywa i owoce. Poświęcone zioła chroniły od burzy, piorunów i gradu, służyły do leczenia ludzi i bydła, chroniły także od czarów i uroków, wkładano je również zmarłemu do trumny.

W polu

Kończymy zbiór zbóż, siew poplonów i wykonywanie prac pożniwnych. Wysiewamy rzepak i jęczmień ozimy. Pobieramy próbki gleb do badań w celu uaktualnienia informacji o ich zasobności. Nie palimy zbędnej słomy, lecz rozdrabniamy i przyorujemy, dodając azotu w ilości ok. 35-50 kg w czystym składniku.

Zbliżają się terminy zbioru roślin strączkowych. W zależności od pogody i zachwaszczenia plantacji decydujemy się na bezpośredni zbiór lub dokonujemy desykacji plantacji. Oprysków na łubinach, szczególnie białym, dokonujemy, gdy 60% strąków nabierze barwy szarobrązowej. Trzeba pamiętać, że desykacja pogarsza ekonomikę uprawy roślin strączkowych (koszty) i dlatego należy ją wykonać tylko w wyjątkowo niesprzyjających okolicznościach pogodowych i agrotechnicznych.

Przez ok. 30-40 dni po zbiorach trwają jeszcze wewnątrz ziarna procesy dojrzewania, mające bardzo duży wpływ na jego, jakość, dlatego czyszczenie, wilgotność i temperatura przechowywania ziarna mają w tym okresie ogromne znaczenie, zarówno na jakość wypiekową, jak i paszową. Dlatego ziarno po omłocie należy doczyścić i dosuszyć do ok. 15% wilgotności.

W sadzie i ogrodzie

Drzewa czereśni, wiśni i śliw o wczesnej porze dojrzewania owoców prześwietlamy corocznie po ich zbiorze. Latem aktywność chorób drewna i kory (rak bakteryjny) jest bowiem mniejsza niż w okresie wczesnowiosennym. Usuwamy pędy chore, uszkodzone, nadmiernie rozgałęzione i rosnące pionowo. Cięcie takie ma na celu również odmłodzenie drzew, dlatego niejednokrotnie trzeba wyciąć nawet 20% gałęzi. U wysokich drzew warto ściąć również wierzchołki, aby ułatwić zbiór w następnym roku. Większe rany po cięciu trzeba od razu smarować farbą emulsyjną z dodatkiem 2% Topsinu.

Bezpośrednio po zbiorze owoców prześwietlamy krzewy porzeczek i agrestu. Usuwamy najstarsze pędy, które będą słabo produktywne w następnym roku. Za tym cięciem przemawia dostęp światła do wnętrza krzewu, formowanie pąków kwiatowych na rok przyszły, zdrowotność roślin i łatwe gojenie się ran. Po zakończeniu zbioru malin i jeżyn wycinamy sekatorem pędy, które w tym roku owocowały oraz słabe pędy jednoroczne. Chcąc mieć świeże owoce malin aż do mrozów należy posadzić w ogrodzie maliny powtarzające, owocujące na tegorocznych pędach. U odmian powtarzających wycina się wszystkie pędy późną jesienią, w zimie lub na przedwiośniu.

Na początku miesiąca sadzimy truskawki w starannie uprawioną i odchwaszczoną glebę, obficie podlewając w czasie suszy. W sadzonki truskawek zaopatrujemy się w szkółkach kwalifikacyjnych.

Ogórki zrywamy rano lub wieczorem, podczas zbioru nie odwracamy pędów.

Cebulę zbiera się, gdy ponad połowa roślin ma załamany zielony szczypior; wyrwaną trzeba dosuszyć 7-10 dni na zagonach lub rozłożyć od razu po zbiorze w przewiewnym pomieszczeniu. Cebula zbyt długo pozostawiona w glebie nie przechowuje się dobrze.

Wierzchołki pomidorów wysokich ucinamy nad drugim rozwiniętym liściem, nad ostatnim gronem. Owoce zawiązane później nie zdążą dorosnąć przed przymrozkami.

Zagospodarowujemy wolne zagony, siejąc roszponkę, koper, rzodkiewkę, rzepę, koper i szpinak. Sadzimy rozsadę sałaty kruchej, kalarepy i kapusty pekińskiej.

Po zbiorze wcześniejszych warzyw wskazane jest przekopanie zagonów i zasianie na tych miejscach roślin poplonowych, np.: gorczycy, seradeli, żyta ozimego, roślin strączkowych, które posłużą, jako nawóz zielony.

Zalecenia przy uprawach roślin metodami ekologicznymi

Żniwa. Nie powinno się kosić zboża w dzień pełni księżyca, ponieważ ziarno szybciej poraża się grzybami. Jak nie ma wsiewek, to należy szybko wysiewać poplony ścierniskowe. Gleba na ogół powinna być zawsze przykryta.

W chlewni, oborze i na użytkach zielonych

Bydło dokarmiamy zielonkami z upraw polowych, a dla wysoko wydajnych dodajemy paszy treściwej. Pamiętamy o składnikach mineralnych i soli lizawce. Prawidłowo żywimy inne zwierzęta.

W pasiece

Zapewniamy pszczołom dobre warunki rozwojowe, tj. umiarkowany pożytek. W przypadku braku pożytku dokarmiamy pszczoły syropem rzadkim (1:1), stwarzając złudzenie pożytku. Układamy gniazda i rozpoczynamy dokarmianie pszczół na zimę, stosując syrop półgęsty lub gęsty (2:1) w dawkach 2-3 litry co drugi dzień. Przeprowadzamy zabiegi lecznicze przeciwko warriozie.

Bezpośrednio po zakończeniu ostatniego pożytku przeprowadza się jesienny szczegółowy przegląd pasieki, połączony z całkowitym rozbieraniem gniazd. Gniazda układa się z jasnobrązowych prawidłowo odbudowanych plastrów pszczelich, których większość pozostanie już na zimę. Usunięte z ula dobre ramki przeznacza się do przechowania, źle odbudowane lub zbyt ciemne – przetapia się na wosk. Po przeglądzie gniazda należy ocieplić i w razie potrzeby przystąpić do dokarmiania. Na zimę przeznacza się od 10 do 12 kg cukru na rodzinę. Należy zwrócić uwagę na stan zdrowotności pszczół, aby po zauważeniu objawów chorobowych rozpocząć właściwe leczenie.

W lesie

Sierpień nazywany jest późnym latem. Po raz drugi od wiosny zakwitają śródleśne łąki. Jest to miesiąc obfitujący w grzyby i owoce. Dojrzewają m.in. jeżyny, barwne i trujące owoce trzmieliny, czerwone korale kaliny, owoce bzu czarnego i koralowego oraz jarzębiny. W suchych, ubogich borach sosnowych zaczynają kwitnąć wrzosy. Na południe odlatują pierwsze ptaki – wilgi i kukułki, a pod koniec miesiąca także gnieżdżące się przy domostwach jaskółki i bociany.

Sierpień jest kolejnym w roku, właściwym okresem do sadzenia drzew iglastych – sadzonek sosny, świerka i jodły z odkrytym systemem korzeniowym. Należy to zrobić na tyle wcześnie, aby sadzonki zakończyły tegoroczny wzrost i zdążyły się ukorzenić przed nadejściem zimy. Można również wykonywać cięcia pielęgnacyjne w drzewostanach iglastych.

Jeśli posiadamy las bukowy lub dębowy i chcemy uzyskać siewki z nasion dojrzałych drzew, należy przemieszać glebę pod ich koronami. Zwiększy to szanse wykiełkowania opadłych jesienią nasion. Takie przygotowanie gleby, powodujące zniszczenie chwastów, jest szczególnie ważne w przypadku zachwaszczonych luk i przerzedzeń w drzewostanie, chwasty utrudniają bowiem rozwój siewek. Przerzedzenie drzewostanu w celu stworzenia dobrych warunków do obsiewu nasion możemy uzyskać sami przez umiejętne wykonanie cięć pielęgnacyjnych. Takie miejsca, ze względu na duży dostęp światła, są idealne dla wzrostu młodego pokolenia.

Opracowanie: Grzegorz Wysocki

Źródło: Kalendarz Rolników, Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników; Etnografia Lubelszczyzny – cykl roczny w życiu wsi; ^*„Dożynki na kresach” A. Wierusz-Kowalski, wycinki prasowe; materiały własne. / http://wir.org.pl