Obok pól uprawnych – na miedzach, pasach przydrożnych – można spotkać krzewy, których owoce od dawna uznawano za zioła. Mają one właściwości lecznicze, są wykorzystywane w medycynie naturalnej. Najczęściej można spotkać dziką różę, jeżyny, czarny bez i głóg. Warto poznać właściwości zdrowotne wymienionych roślin.
Dzika róża
Owoce dzikiej róży zawierają dużą liczbę składników prozdrowotnych. Są źródłem witamin: A, E, B1, B2, K oraz innych grup związków, m.in. flawonoidów, garbników, kwasów organicznych (cytrynowy i jabłkowy), karotenoidów i pektyn. Są uważane za bardzo energetyzujące i pomocne w leczeniu wielu chorób.
Dzika róża ma wiele właściwości i zastosowań we współczesnej medycynie, które mogą się przyczynić do poprawy naszego zdrowia. Trwają badania nad potwierdzeniem skuteczności wyciągów z dzikiej róży w leczeniu cukrzycy, otyłości, chorób układu krwionośnego i nadciśnienia.
Jeżyny
Jeżyna ma właściwości lecznicze, dlatego zalicza się ją do naturalnych farmaceutyków używanych w czasie przeziębień, infekcji bakteryjnych i wirusowych. Liście oraz owoce jeżyny od dawna stosowane są w ziołolecznictwie.
Owoce jeżyny mają wiele zalet. Są cennym źródłem witaminy C, K oraz błonnika pokarmowego. Mają wysoką zawartość manganu, są polecane zwłaszcza w profilaktyce osteoporozy. Jeżyny wspomagają pracę mózgu, zapobiegają utratom pamięci spowodowanym starzeniem się. Mają także właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne przeciwko niektórym bakteriom wywołującym zapalenie jamy ustnej. Ekstrakt z jeżyny może pomóc w zapobieganiu i kontroli chorób dziąseł i ubytków. Jeżyny zalecane są w leczeniu przeziębień.
Susz owocowy działa napotnie, wykrztuśnie i antybakteryjnie. Owoce jeżyny są bogatym źródłem polifenoli, a zwłaszcza antocyjanów. Flawonoidy, w tym antocyjany, mogą zmniejszać ryzyko powstania otyłości, choroby wieńcowej serca, różnych typów raka czy też wpływać na poprawę pamięci u osób starszych. Jeżyna jest również cennym źródłem elagotanin. Obserwowano korzystne oddziaływanie elagotanin na hamowanie rozwoju komórek raka prostaty. Znaczenie zdrowotne mają także przetwory z owoców jeżyny – soki, dżemy, galaretki, nalewki. Sok z jeżyn działa napotnie i wykrztuśnie. Zalecany jest w przeziębieniach oraz stanach gorączkowych. Może być pomocny także w dolegliwościach przewodu pokarmowego i przy leczeniu nerwicy.
Czarny bez
Właściwości zdrowotne wykazują:
- kwiaty – zawierają kwasy organiczne, sole mineralne, flawonoidy, garbniki i olejki eteryczne,
- owoce – są bogate w witaminy A, B, C, żelazo, wapń, fosfor, ale także w pektyny czy garbniki.
Suszony kwiat bzu ma właściwości przeciwgorączkowe, wykrztuśne, napotne, polecany jest przy wszelkich infekcjach dróg oddechowych.
Czarny bez ma też zastosowanie w leczeniu bólu związanego z zapaleniem nerwów rwy kulszowej, migrenami. Ma działanie oczyszczające, regulujące pracę układu trawiennego oraz nerek. Bez czarny, w związku z bogactwem zawartych w nim witamin i antocyjanów wpływa korzystnie na oczy. Ma także działanie przeciwcukrzycowe (obniża poziom cukru we krwi), a nawet przeciwnowotworowe. Najpowszechniej jednak czarny bez stosuje się w stanach grypowych.
Głóg
W medycynie ludowej głóg znany jest głównie jako remedium na problemy gastryczne. Badania wskazują na jego dużą rolę we wspomaganiu pracy serca. Zwiększa siłę skurczów mięśnia sercowego oraz normalizuje rytm jego pracy. Stosowany jest w chorobach układu krwionośnego, zwłaszcza w nadciśnieniu. Działa hipotensyjnie poprzez rozkurczanie mięśni gładkich tętnic oraz żył (zwłaszcza wieńcowych), co ma znaczenie w prewencji zawałów i choroby niedokrwiennej serca. Ze względu na zawartość witamin (głównie witaminy C, minerałów oraz kwasów, głóg uważa się za roślinę wzmacniającą odporność.
Głóg posiada szereg właściwości przeciwzapalnych oraz antybakteryjnych. wpływa korzystnie na gospodarkę lipidową organizmu, obniżając poziom „złego cholesterolu” we krwi (LDL). Ze względu na działanie hipotensyjne jest wykorzystywany jako środek łagodnie uspokajający i wyciszający w stanach stresu, a także przy nerwicach. Dzięki obecności przeciwutleniaczy wykazuje właściwości antyoksydacyjne, które zapobiegają powstawaniu i namnażaniu komórek nowotworowych.
Wymienione rośliny w czasie kwitnienia są oblatywane przez pszczoły, a owoce po dojrzeniu a nawet już zaschnięciu – przez ptaki. Rozpatrując ich znaczenie prozdrowotne można również stwierdzić, że są ważnym elementem bioróżnorodności rolniczej i powinny być zachowane w swoim naturalnym środowisku.
Krzysztof Domagała
źródło: ŚWIĘTOKRZYSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W MODLISZEWICACH
